2019 TÜRKİYE SANAT BAŞKENTİ SAMSUN PROJESİ

OMÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyesi ve Samsun Kültür Sanat Platformu Derneği Başkanı Prof. Dr. Metin Eker, kahvaltı sonrası yaptığı basın toplantısında;
“İlkadım Şehri Samsun”, “Meşale Şehir Samsun”, “Milli Mücadele Şehri Samsun”, “Atatürk Şehri Samsun” ve “19 Mayıs Şehri Samsun” sloganları ile içinde yaşadığımız bir kent Samsun. Vatanımızın ve milletimizin diriliş ve atılım simgesi bir kimlik ve ideal timsali. Yaklaşık yüz yıldır büyük bir gurur ve mutluluk algımızın adresi. Ülkemizin ve Cumhuriyetimizin modern, gelişmiş ve entelektüel potansiyeli haiz göstergesi.
Samsun aynı zamanda bir kimlik kenti. Çoklu kimlik yapılanmalarını kent karakteri ile örtüştürmekte gayet maharetli bir yönetsel erke de sahip. Hem siyasi hem de bürokratik anlamda gayretli olmaya çalışan ve somut kazanımlarla paylaşıma dönüşen eylemler ile kendini özümseyebilen bir kapasite. Kent kimlik örüntüsünü tarihsel, ekonomik, kültürel, politik ve sanatsal bileşkelerle karakterize edebilmekte. Son zamanlarda yeni eylem alanlarını ve projeleri kucaklama hevesi ile daha fazla gelecekçi düşünebilen bir birliktelik kenti. Evet; sağlık kentinden spor kentine, tarih kentinden turizm kentine, öğrenci kentinden emekli kentine ya da eğlence kentinden estetik ve sanat kentine doğru gelişen projeler, gelecekçi bakış ve doğru potansiyel idaresinin de ayrıca emareleri olarak ön planda olmaya çalışan bir kent.
Samsun artık bir kültür-sanat kenti hüviyetini daha da pekiştirme yolundadır. Son beş yıl içinde gözlemlenen hareketlilik ve çalışma şartları, koşut projelerle daha dinamik kılınmaktadır. Kentimizin belli kültür-sanat aktörleri ve lokomotif inisiyatifler sorumluluk alma yolunda daha fazla istekliler. Samsun Türkiye’de ilk ve tek güzel sanatlar temalı bir yükseköğretim kampüsüne sahip. Beş yıl önce kurulan ve bu kısa zamanda Karadeniz bölgesinin en büyük ve etkin Güzel Sanatlar Fakültesi sahip. Samsun Kültür ve Sanat Platformu altında organize ve katılım paydaşlığı sergileyen 25 kültür-sanat derneğine sahip. OMÜ Devlet Konservatuvarı, Büyükşehir Belediyesi Konservatuvarı, Sanat eğitimcisi yetiştiren akademik kurumlar, Güzel sanatlar Enstitüsü, Devlet Opera ve Bale kuruluşu, Güzel Sanatlar Lisesi ve daha bir çok kurumsal ve sosyal kimliklere sahip. Dolayısıyla bu tablonun ve sayısal göstergelerin sergilediği potansiyeli idare etmek ve projektif kılmak için mekanizmalar ve vasıtalar ayrıca önem kazanmaktadır/kazanmalıdır.
Yaklaşık yüz yıl önce Kurtuluş Meşalesi’nin yakıldığı ve Milli Mücadele’ye başlangıcın ilk adımının atıldığı yer olan Samsun, 2019 yılında bu hareketin yüzüncü yılını kutlayacak. Bir 19 Mayıs kenti olarak Samsun, 2019 yılında tüm Türkiye’nin izleyeceği, odaklanacağı ve içinde olmak isteyeceği bir kent olacak. OMÜ Güzel Sanatlar Fakültesi ve Samsun Kültür ve Sanat Platformu Derneği olarak bu sürecin içinde yer almanın gerekliliği ve sorumluluğu bilinciyle bir proje planlamaktadır. “2019 Türkiye Sanat Başkenti Samsun Projesi” ile ülkemizin önemli sanatsal etkinlik, organizasyon ve temsiliyetlerini Samsun’a taşımak; bu kentin kültürel ve sanatsal dinamiklerini yeni projelerle 2019’a hazırlamak; Samsun’un daha önce yaşamadığı ve gerçekleştiremediği nitelikli organizasyonları gerçekleştirebilmek; ulusal ve uluslararası anlamda tanınırlığını pekiştirmek ve Samsun’a kalıcı sanatsal mekânlar kazandırmak ve süreklileştirilmiş etkinlikler geliştirmek, söz konusu olabilecektir. Bir başka ifade ile artık Samsun bir “Kültür-Sanat Kenti” kimliği ile ülke gündeminde olacaktır.

https://youtu.be/Pfvz7TDDKUw

“2019 Türkiye Sanat Başkenti Samsun Projesi”, daha önce “2010 Avrupa Kültür Başkenti İstanbul” ya da “2013 Türk dünyası Kültür Başkenti Eskişehir” gibi örneklerle uluslararası kapsamda deneyim yaşayan kentlerimize ilave olarak ülkemizin sanatını bir yıl için Samsun odaklı kılabilmenin bir çabası söz konusu edecektir.
Avrupa Kültür Başkenti kavramı ilk olarak 80’li yıllarda Yunanistan Kültür Bakanı Melina Mercouri’nin önerisiyle gündeme gelmiş, ilk örneği Atina olmuş, daha sonraları ise Avrupa Birliği ülkelerinin içinden kültür başkentleri belirlenmiştir. 2000’li yıllardan sonra ise Avrupa Birliği dışından da kentler seçilmiştir. İstanbul böyle bir örnek olarak gösterilebilir. 2010 yılında İstanbul ulusal ve uluslararası anlamda birçok organizasyon, etkinlik, proje, çalışma ve süreçler planlanmış ve gerçekleştirilmiştir. Kültürel ve sanatsal etkileşim ortamlarının yanında ekonomik, turistik ve mekânsal kazançlar da elde edilmiştir. On bine yakın etkinlik ve on milyon izleyici katılım göstermiştir. Kentsel birçok proje gerçekleştirilmiştir. Yeni kültür-sanat mekânları inşa edilmiş, tarihi binalarda restorasyonlar hayata geçirilmiştir. Mevcut sanat ortamlarında da iyileştirmeler düşünülmüştür. Türk Dünyası Kültür Başkenti Eskişehir örneği ise İstanbul benzeri bir oluşum olmakla birlikte, Türk dünyasının kültürel ve sanatsal potansiyelini bir yıl boyunca Eskişehir’e taşımak amacını gerçekleştirmek durumunda olmuştur. Eskişehir’in daha etkin ve başarılı olma gayretinde yetersizlikler izlense bile, Türk dünyasının kültür ve sanatı birbirleriyle temas etme olanağı bulmuştur.
2019 Türkiye Sanat Başkenti Samsun Projesi kapsamı yalnızca ulusal bir çerçeve oluşturmayacak. Uluslararası etkinlik, proje ve davetler sayesinde daha evrensel bir etkileşim gerçekleştirimi söz konusu olabilecektir. Kültür Bakanlığı destekli, Samsun Valiliği, Büyükşehir Belediyesi, İlçe Belediyeleri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Milli Eğitim Müdürlüğü, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Samsun kültür ve sanatına ait sivil toplum kuruluşları doğal olarak bu projenin hem sahipleri hem de ortakları olacaktır. OMÜ Güzel Sanatlar Fakültesi’nin lokomotif ve idaresiyle akademik açıdan, Samsun Kültür ve Sanat Platformu şemsiyesi altındaki derneklerle de sosyal açıdan kentimizin mülki ve idari temsiliyetlerine katkı sunarak ivme kazanacak bu proje için çok hızlı bir süreç yaşanacağı da muhakkaktır. Proje trafiği ve maliyetine ilişkin tablonun çıkarılasına ait detayların çalışılacağı, ilgili takvimin planlanacağı ve aktörlerin görev taksiminin gerçekleştirileceği aşamaların da derhal işletilmesi gerekmektedir.
2019 Türkiye Sanat Başkenti Samsun Projesi kapsamında planlanabilecek çalışma ve etkinlikler şöyle sıralanabilir:
A- Festivaller: Uzun ya da kısa film festivalleri, Kum Heykel Festivali, Eski Mahalle Restorasyon ve Cephe Sanatı Festivali, Halk Dansları Festivali, Türk Dünyası Müzik Festivali, Tiyatro Festivali.
B- Sempozyumlar: Samsun Sanat ve Kültür Sempozyumu, Uluslararası Kent Estetiği Sempozyumu, Samsun Taş Heykel Sempozyumu, Yerel Sanatlar Sempozyumu.
C- Çalıştaylar: Kurtuluş Yolu Resim Çalıştayı, Samsun Kültür ve Sanat Çalıştayı.
D- Yarışmalar: Uluslararası Samsun Kent Estetiği Afiş Yarışması, Milli Mücadele Resim Yarışması, Yüzüncü Yıl Beste Yarışması, Uluslararası Kısa Film Yarışması, Fotoğraf Yarışmaları, Genç tasarımcılar yarışması.
E- Sergiler: Uluslararası Katılımlı Resim Sergileri, Baskı Resim Sergisi, Samsunlu Sanatçılar Resim Sergileri, Afiş Tasarım Sergileri, Geleneksel Sanatlar Sergileri, El sanatları Sergileri, Milli Mücadele ve Savaş Giysileri Sergisi, Genç Sanatçılar Tasarım Sergileri.
F- Söyleşi ve Konferanslar: Sinema Sanatçılarıyla Söyleşiler, Tiyatro Sanatçılarıyla Sanatçılar, Ses Sanatçılarıyla Söyleşiler, Tasarımcı Söyleşileri, Medya Söyleşileri.
G- Konserler: Türk Halk Müziği Konserleri, Türk Sanat Müziği Konserleri, Türk Pop Müziği Konserleri.
H- Medya Programları: Televizyon Programları, Radyo Programları, Canlı Performanslar.
I- Diğer: Bireysel ya da kolektif proje uygulamaları ve gösteriler.
Yukarıda sıraladığımız başlıklar altındaki etkinliklerin kente katkıları da şöyle dile getirilebilir:
A- Kent tanıtım ve turizmine katkılar
B- Kent ekonomisine katkılar
C- Kent tarihi ve kültürel mekânlarında fiziki iyileştirmeler
D- Kente sanat mekânları kazandırmak
E- Kente kültürel ve sanatsal müzeler kazandırmak
F- Kent kültür ve sanat yayınları gerçekleştirmek
G- Kente ait süreklileştirilmiş belli karakteristik etkinlikleri ulusal ya da uluslararası kılmak
Türkiye’nin sanatını sırtlama noktasında derin bir deneyim kazanmanın ve organizasyon yeteneklerinde kalıcı tesirler oluşturmanın bir kesiti olarak “2019 Türkiye Sanat Başkenti Samsun Projesi”, paydaş dayanışmasının ve kurumsal mensubiyetin de geliştirilebileceği bir fırsat olmanın yanı sıra Samsun’un kendi potansiyelini bir kez daha keşfetmenin mümkün yöntemlerini de işlevsel kılabilecek bir güce erişmek olarak değerlendirilebilir. 2017 23. İşitme Engelliler Yaz Olimpiyatı’nı başarılı bir şekilde geride bırakan bir kent olarak Samsun, 2019 Sanat Olimpiyatı benzetmesi ile emsalleştirilebilecek bir organizasyonunu da gerçekleştirebilir. OMÜ Güzel Sanatlar Fakültesi ve Samsun Kültür ve Sanat Platformu Derneği’nin bu proje önerisinin kentimizin ileri gelenleri ve yönetsel erki tarafından olumlu karşılanması, desteklenmesi ve hepsinden önemlisi geç kalınmadan sürecin başlatılması gereğinin göz ardı edilmemesi gerekmektedir.
Samsun artık bir sanat kenti olma yolunda daha deneyimli, daha dinamik ve daha organizasyonel davranabilecek donatıları ile 2019’u selamlamak üzeredir.