AB Karadeniz Sınır Ötesi İşbirliği
BASB0174 -IASON+Projesi; Ortaklar Toplantısı, Yaz Okulu ve Paydaş Çalıştayı 23-28 Eylül 2025 tarihlerinde Samsun Ramada Otelde ve Kızılırmak Deltasında gerçekleştirilecek.
20 Eylül 2025 - 19:18
AB Karadeniz sınır ötesi işbirliği programı (İnterreg-NEXT) kapsamında Türkiye den KTÜ Deniz Bilimleri Fakültesinin ortak olduğu ”Karadeniz Deltası Korunan Alanlarında İklim Değişikliği Etkilerinin Değerlendirilmesi ve Bağlamsal Ekosistem Hizmetlerinin Değerlendirilmesi için İstilacı Yabancı Türler Gözlemevi ve Ağ Geliştirme projesi- IASON+ BSB 00174” projesi yürütülmektedir. Romanya’dan DDNI enstitüsünün lider olduğu projenin Türkiye Koordinatörlüğünü KTÜ Deniz Bilimleri Fak. Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatma Telli KARAKOÇ yürütmektedir. Temmuz 2025’te başlayan proje- Aralık 2026 da tamamlanacaktır.
Proje 30 ay olup, Romanya, Yunanistan, Türkiye, Ukrayna ve Gürcistan proje ortağı ülkelerdir.
Proje Ortakları:
Romanya- DDNI (Araştırma Enstitüsü)
Romanya-DDBRA (Delta Koruma Otoritesi)
Ukrayna- IMB (Üniversite)
Yunanistan- DUTH (Üniversite)
Türkiye- KTU DBF (Üniversite)
Gürcistan-IBEDC (Sivil toplum örgütü)
Projenin Türkiye ekibi;
Prof. Dr. Fatma Telli Karakoç (Proje Koordinatörü)
Prof. Dr. Coşkun Erüz (Koordinatör Yrd.)
Prof. Dr. Hacer Sağlam (Araştırmacı)
Prof. Dr. Mehmet Aydın (Araştırmacı)
Prof. Dr. A. Muzaffer Feyzioğlu (Araştırmacı)
Prof. Dr. Ertuğ Düzgüneş (Danışman)
Prof. Dr. Mehmet Aydın (Danışman)
Doç. Dr. Rafet Çağrı Öztürk (Araştırmacı)
Dr. Öğrt. Üyesi Ahmet Şahin (Araştırmacı)
Dr. Öğrt. Üy. İlknur Yıldız (Araştırmacı)
Dr. Neira Purwanty İsmail (Uzman-danışman)
Y. Lis Öğrencisi Melike Tüysüz (Araştırmacı-danışman)
IASON+ Projesi, İstilacı Yabancı Türlerin (IAS) Karadeniz Havzası (BSB) delta ekosistemlerindeki varlığı ve Ekosistem Hizmetleri (ES) üzerindeki etkisine odaklanmakta ve özellikle Tuna Deltası, Nestos Deltası, Kızılırmak Deltası, Çoruh ve Kolheti Deltalarında ortaya çıkan ortak zorlukları ve ES üzerindeki etkileri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Türkiye olarak Kızılırmak deltası sucul ekosistemler ve özellikle balık faunasının irdelenmektedir. Delta bölgeleri; habitatlar ve yüksek biyolojik çeşitlilik dahil olmak üzere benzersiz ekolojik özellikleri nedeniyle, IAS'nin ortaya çıkması ve yayılmasına karşı özellikle hassastır. IAS, bu ekosistemlerin hassas dengesini bozabilmekte, yerli türleri tehdit edebilmekte ve su arıtma, taşkın düzenlemesi, kıyı koruma, balıkçılık ve turizm gibi insanlık için ES'nin sağlanmasını olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
Projenin genel amacı, İstilacı Yabancı Türler (IAS) için ortak izleme eylemlerinin oluşturulması ve gerçekleştirilmesi, beş ortak ülkeden seçilen deltalardaki ekosistem hizmetlerinin tanımlanması ve etkilerin değerlendirilerek delta sistemlerinin sürdürülebilir kullanımının sağlanması için stratejiler geliştirmektir. IAS’ların mevcut ve öngörülen iklim koşulları altında dirençliliği ölçerek iklim değişikliğine uyumun belirlenmesi. Bunun yanı sıra Türkiye ve Gürcistan gibi AB ülkesi olmayan devletlerde bulunan deltalarda iklim değişikliğine bağlı olumsuzlukların en aza indirilebilmesi için uyum süreçlerinin, tesislerinin oluşturulması ve teşvik edilmesi için, mevcut ve öngörülen iklim koşulları altında delta sistemlerinin dayanıklılığının NATURA2000 kapsamında değerlendirilmesi olarak tanımlanmıştır.
Proje, başlangıcında Kızılırmak ve diğer deltalarda yapılmış deltalar, istilacı yabancı türler ve ekosistem servisleri, iklim değişikliği ile ilgili araştırmaların ve bilgilerin derlendiği kapsamlı bir literatür çalışası ile başlamıştır. İkinci aşamada Paydaş Çalıştayı, Yaz Okulu ve paydaş toplantıları ve deltada yaşayan ve delta ile direkt ilişkili olan paydaşların ES’lerden etkilenme derecesinin değerlendirildiği farklı paydaş gruplarını içeren bir anket çalışması yürütülecek. Ayrıca IAS-ve ES’lerle ilgili izleme protokollerinin geliştirilmesi; Yılda en az 2 kez izleme çalışmaları ile delta alanları sürekli ve güncel verilerle izlenmektedir. Bugün kadar var olan ve bundan sonra deltadaki potansiyel ekosistem servislerinin tanımlanması ve sınıflandırılması, Deltalardaki ekosistem servislerinin belirlenmesi ve uluslararası kabul görmüş metotlarla sınıflandırılması yapılacaktır. Ayrıca, Türkiye özelinde Kızılırmak Deltası’nın NATURA 2000 kapsamında değerlendirilmesi ve boşluk analiz yapılacak. İklim değişikliğinin etkilerine bağlı olarak deltadaki değişimlerin geçmişten geleceğe projeksiyonlarının çizilmesi ve iklim değişikliğinin etkilerini azaltacak çözüm önerilerinin geliştirilecektir.
Projenin Deltalar ve Kızılırmak Deltası ile ilgili öngörülen çıktıları;
Projenin 23-28 eylül 2025 tarihleri arasında Samsun Ramada Otelde yapılacak paydaş çalıştayı, Yaz Okulu ve Kızılırmak Delta alanında gerçekleştirilecek saha çalışması ile proje Ortakları, İlgili Kurum Kuruluş temsilcileri, STK ve balıkçılar, Gençlere Kızılırmak deltası, IAS’lar, Ekosistem Servis Hizmetleri ve sürdürülebilir delta yönetimi konularında bilgilendirme ve bilgi alışverişi yapılacaktır. Hedef Delta ve Sucul ekosistemler konusunda toplumsal bilgi ve farkındalığı arttırmak, sürdürülebilir kullanım ve ES i etkin kılma farkındalığı yaratmaktır. Paydaş Çalıştayı ve Yaz okulunda konusunda uzmanlar tarafından seminerler verilecek ve katılımcılardan bilgi ve deneyimleri, görüş ve önerileri alınacaktır. Etkinlik ekte sunulan program dahilinde yürütülecektir.
İletişim: Prof. Dr. Coşkun ERÜZ (0533 3105849, [email protected])
Proje 30 ay olup, Romanya, Yunanistan, Türkiye, Ukrayna ve Gürcistan proje ortağı ülkelerdir.
Proje Ortakları:
Romanya- DDNI (Araştırma Enstitüsü)
Romanya-DDBRA (Delta Koruma Otoritesi)
Ukrayna- IMB (Üniversite)
Yunanistan- DUTH (Üniversite)
Türkiye- KTU DBF (Üniversite)
Gürcistan-IBEDC (Sivil toplum örgütü)
Projenin Türkiye ekibi;
Prof. Dr. Fatma Telli Karakoç (Proje Koordinatörü)
Prof. Dr. Coşkun Erüz (Koordinatör Yrd.)
Prof. Dr. Hacer Sağlam (Araştırmacı)
Prof. Dr. Mehmet Aydın (Araştırmacı)
Prof. Dr. A. Muzaffer Feyzioğlu (Araştırmacı)
Prof. Dr. Ertuğ Düzgüneş (Danışman)
Prof. Dr. Mehmet Aydın (Danışman)
Doç. Dr. Rafet Çağrı Öztürk (Araştırmacı)
Dr. Öğrt. Üyesi Ahmet Şahin (Araştırmacı)
Dr. Öğrt. Üy. İlknur Yıldız (Araştırmacı)
Dr. Neira Purwanty İsmail (Uzman-danışman)
Y. Lis Öğrencisi Melike Tüysüz (Araştırmacı-danışman)
IASON+ Projesi, İstilacı Yabancı Türlerin (IAS) Karadeniz Havzası (BSB) delta ekosistemlerindeki varlığı ve Ekosistem Hizmetleri (ES) üzerindeki etkisine odaklanmakta ve özellikle Tuna Deltası, Nestos Deltası, Kızılırmak Deltası, Çoruh ve Kolheti Deltalarında ortaya çıkan ortak zorlukları ve ES üzerindeki etkileri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Türkiye olarak Kızılırmak deltası sucul ekosistemler ve özellikle balık faunasının irdelenmektedir. Delta bölgeleri; habitatlar ve yüksek biyolojik çeşitlilik dahil olmak üzere benzersiz ekolojik özellikleri nedeniyle, IAS'nin ortaya çıkması ve yayılmasına karşı özellikle hassastır. IAS, bu ekosistemlerin hassas dengesini bozabilmekte, yerli türleri tehdit edebilmekte ve su arıtma, taşkın düzenlemesi, kıyı koruma, balıkçılık ve turizm gibi insanlık için ES'nin sağlanmasını olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
Projenin genel amacı, İstilacı Yabancı Türler (IAS) için ortak izleme eylemlerinin oluşturulması ve gerçekleştirilmesi, beş ortak ülkeden seçilen deltalardaki ekosistem hizmetlerinin tanımlanması ve etkilerin değerlendirilerek delta sistemlerinin sürdürülebilir kullanımının sağlanması için stratejiler geliştirmektir. IAS’ların mevcut ve öngörülen iklim koşulları altında dirençliliği ölçerek iklim değişikliğine uyumun belirlenmesi. Bunun yanı sıra Türkiye ve Gürcistan gibi AB ülkesi olmayan devletlerde bulunan deltalarda iklim değişikliğine bağlı olumsuzlukların en aza indirilebilmesi için uyum süreçlerinin, tesislerinin oluşturulması ve teşvik edilmesi için, mevcut ve öngörülen iklim koşulları altında delta sistemlerinin dayanıklılığının NATURA2000 kapsamında değerlendirilmesi olarak tanımlanmıştır.
Proje, başlangıcında Kızılırmak ve diğer deltalarda yapılmış deltalar, istilacı yabancı türler ve ekosistem servisleri, iklim değişikliği ile ilgili araştırmaların ve bilgilerin derlendiği kapsamlı bir literatür çalışası ile başlamıştır. İkinci aşamada Paydaş Çalıştayı, Yaz Okulu ve paydaş toplantıları ve deltada yaşayan ve delta ile direkt ilişkili olan paydaşların ES’lerden etkilenme derecesinin değerlendirildiği farklı paydaş gruplarını içeren bir anket çalışması yürütülecek. Ayrıca IAS-ve ES’lerle ilgili izleme protokollerinin geliştirilmesi; Yılda en az 2 kez izleme çalışmaları ile delta alanları sürekli ve güncel verilerle izlenmektedir. Bugün kadar var olan ve bundan sonra deltadaki potansiyel ekosistem servislerinin tanımlanması ve sınıflandırılması, Deltalardaki ekosistem servislerinin belirlenmesi ve uluslararası kabul görmüş metotlarla sınıflandırılması yapılacaktır. Ayrıca, Türkiye özelinde Kızılırmak Deltası’nın NATURA 2000 kapsamında değerlendirilmesi ve boşluk analiz yapılacak. İklim değişikliğinin etkilerine bağlı olarak deltadaki değişimlerin geçmişten geleceğe projeksiyonlarının çizilmesi ve iklim değişikliğinin etkilerini azaltacak çözüm önerilerinin geliştirilecektir.
Projenin Deltalar ve Kızılırmak Deltası ile ilgili öngörülen çıktıları;
- Kızılırmak Deltasında belirlenen IAS’ların neden olduğu Ekosistem Servislerindeki bozulmalar ve IAS’lar üzerinden bölgede gelişen yeni ES’lerin tespit edilmesi,
- Bir önceki projede (IASON BSB-1121) kurulan IAS İzleme ve Uyarı Sisteminin “Observatory”nin geliştirilmesi,
- Entegre Yönetim Stratejileri ve Eylem Planlarının oluşturulması,
- Kapasite Geliştirme ve Eğitim programlarının hazırlanması.
- Delta bölgelerinde yaşayan ve geçimini deltanın kaynaklarından sağlayan yerel halkın farkındalığını artırmak,
- Karar vericileri IAS konusunda bilgilendirmek ve doğal türler ve ekosistem üzerindeki etkileri konusunda farkında kılmak,
- Delta sisteminde halkın geçim kaynağına katkısı olabilecek kararlar almak ve uygulamak,
- Delta bölgelerinin benzersiz ekosistemlerinin yönetilmesinden ve korunmasından sorumlu kurumları, diğer ortak ülkelerdeki örneklerle tanıştırmak ve uygulanabilirliği konusunda bilgi sahibi olmalarını sağlamak,
- IAS'nin etkilerini incelemek ve etkili yönetim stratejileri geliştirmekle ilgilenen bilim adamları ve araştırmacıları, proje ulusal/uluslararası toplantılarında bir araya getirmek ve tartışma ortamı sağlamak,
- Delta alanlarında optimum faydayı sağlayabilmek için ES’ler ile direkt ilgili olan kurumları bilgilendirmek,
Projenin 23-28 eylül 2025 tarihleri arasında Samsun Ramada Otelde yapılacak paydaş çalıştayı, Yaz Okulu ve Kızılırmak Delta alanında gerçekleştirilecek saha çalışması ile proje Ortakları, İlgili Kurum Kuruluş temsilcileri, STK ve balıkçılar, Gençlere Kızılırmak deltası, IAS’lar, Ekosistem Servis Hizmetleri ve sürdürülebilir delta yönetimi konularında bilgilendirme ve bilgi alışverişi yapılacaktır. Hedef Delta ve Sucul ekosistemler konusunda toplumsal bilgi ve farkındalığı arttırmak, sürdürülebilir kullanım ve ES i etkin kılma farkındalığı yaratmaktır. Paydaş Çalıştayı ve Yaz okulunda konusunda uzmanlar tarafından seminerler verilecek ve katılımcılardan bilgi ve deneyimleri, görüş ve önerileri alınacaktır. Etkinlik ekte sunulan program dahilinde yürütülecektir.
İletişim: Prof. Dr. Coşkun ERÜZ (0533 3105849, [email protected])
Basb0174-Iason+Yaz Okulu-Paydaş Çalıştayı Programı
| Toplantı Yeri: Ramada Plaza by Wyndham Samsun Adres: Liman, Rıhtım Blv. No:3, 55100 İlkadım/Samsun Telefon: (0362) 425 00 55 | ||
| 23 Eylül 2025 (Salı ) – YAZ OKULU/ PAYDAŞ KAMU KURUMLARI –KURULUŞ TOPLANTISI (1. Gün) | ||
| 9:00-9:30 | Kayıt - Çay/Kahve | |
| 9:30-10:00 | Açılış Konuşması ve IASON Proje tanıtımı | Prof. Dr. Fatma TELLİ KARAKOÇ |
| 10:00-10:30 | Tuna Deltası’nın Ukrayna Bölümünde İstilacı Türler (IAS) ve Ekosistem Hizmetleri (ES) İzlemesinin Uygulamadaki Durumu | Prof. Dr. Yuriy Kvach (IMB-NAS)-UKRAYNA |
| 10:30-11:00 | Kızılırmak Delta Alanının Oluşumu ,kıyı erozyonu | Prof. Dr. Coşkun ERÜZ Dr. Neira İSMAİL |
| 11:00-11:30 | Kızılırmak Deltası’nın Su Ekosistemi ve Biyolojik Çeşitliliği | Prof. Dr. Mehmet AYDIN |
| 11:30-12:00 | Kızılırmak Deltası’nın Yönetimi; Havza Su Yönetimi, su dengesi, iklim değişikliği perspektifinde suyun önemi. | Doç. Dr. Mustafa GÜLER (Alan Başkanı) |
| 12:00-12:30 | Kızılırmak Deltasında Geçerli Kanun ve Direktiflerin NATURA 2000 Bağlamında Değerlendirilmesi | Prof. Dr. Ertuğ DÜZGÜNEŞ |
| 12:30-13:30 | Öğle Yemeği | |
| 13:30-14:00 | NATURA 2000’in gereklilikleri | Doç. Dr. Spyridon TSIFTSIS -YUNANİSTAN |
| 14:00-14:30 | NATURA 2000: Tuna Nehri Örneği | Dr. Gabriel LUPU(DDNI)-ROMANYA |
| 14:30-14:45 | Kızılırmak Deltası’ndan Örnek: SağlayıcıEkosistem Hizmetleri | Prof. Dr. Hacer SAĞLAM |
| 14:45-15:15 | Çay/Kahve arası | |
| 15:15-15:30 | Kızılırmak Deltası’ndan Örnek: Düzenleyici (Regulatory) Ekosistem Hizmetleri | Dr. Öğr. Üy. İlknur YILDIZ |
| 15:45-16:00 | Kızılırmak Deltası’ndan Örnek: Destekleyici (Supportive) Ekosistem Hizmetleri | Dr. Öğr. Üy. Ahmet ŞAHİN |
| 16:00-16:15 | Kızılırmak Deltası'nda Kültürel Ekosistem Hizmetleri | Prof. Dr. Coşkun ERÜZ |
| 16:15-17:00 | Katılımcı katkı ve yorumları , Günün değerlendirilmesi | Tüm katılımcılar |
| 24 Eylül 2025 (Çarşamba) YAZ OKULU-STK-KOOPARATİF VD PAYDAŞ ÇALIŞTAYI (2.gün) | ||
| 9:30-10:00 | Kayıt , Çay/Kahve | |
| 10:00-10:20 | Açılış Konuşması ve IASON+ Proje çalışması | Prof. Dr. Fatma TELLİ KARAKOÇ |
| 10:20-10:40 | Kızılırmak Delta Alanının Oluşumu ,kıyı erozyonu | Prof. Dr. Coşkun ERÜZ Dr. Neira İSMAİL |
| 10:40-11:10 | Kızılırmak Deltası’nın Su Ekosistemi ve Biyolojik Çeşitliliği | Prof. Dr. Mehmet AYDIN |
| 11:00-11:30 | Kızılırmak Deltası’nın Yönetimi; Havza Su Yönetimi, su dengesi, iklim değişikliği perspektifinde suyun önemi. | Doç. Dr. Mustafa GÜLER (Alan Başkanı) |
| 11:30-12:00 | Kızılırmak Deltasında Geçerli Kanun ve Direktiflerin NATURA 2000 Bağlamında Değerlendirilmesi | Prof. Dr. Ertuğ DÜZGÜNEŞ |
| 12:00-13:30 | Öğle Yemeği | |
| 13:30-13:50 | Kızılırmak Delta Ekosistemlerinin Tedarik Hizmetleri | Prof. Dr. Hacer SAĞLAM |
| 13:50-14:10 | Kızılırmak Deltası'nda Düzenleyici Ekosistem Hizmetleri | Dr. Öğr. Üy. İlknur YILDIZ |
| 14:10-14:40 | Kızılırmak Deltasında Destekleyici Ekosistem Hizmetleri | Dr. Öğr. Üy. Ahmet ŞAHİN |
| 14:40-15:00 | Kızılırmak Deltası'nda Kültürel Ekosistem Hizmetleri | Prof. Dr. Coşkun ERÜZ |
| 15:00-15:30 | Katılımcı katkı ve yorumları , Günün değerlendirilmesi | Tüm katılımcılar |
| 25 EYLÜL 2025- (perşembe) DELTA ZİYARETİ (3. Gün) | ||
| 9:30-12:30 | Delta ziyareti: delta , ekosistemleri ve ekosistem hizmetlerini yerinde görme, irdeleme ,Yerel delta kullanıcıları ile bilgi ve deneyim paylaşımı | Uzmanlar, Paydaşlar, ortaklar, Alan Yönetim Başkanlığı, Samsun B. Şehir B. Başkanlığı, Milli Parklar |
| 12:30-13:30 | Öğle yemeği (Kızılırmak Deltada) | |
| 13:30-16:00 | Ekosistem yönetim teknikleri hakkında bilgilendirme, tartışmalar, saha ziyaretine devam | |
| 26 eylül 2025 (Cuma) YAZ OKULU-GENÇ- ÖĞRENCİ ÇALIŞTAYI (4. Gün) | ||
| 9:30-10:00 | Kayıt- Çay/Kahve | |
| 10:00-10:20 | Açılış Konuşması ve IASON+ Proje tanıtımı | Prof. Dr. Fatma TELLİ KARAKOÇ |
| 10:20-10:40 | Kızılırmak Delta Alanının Oluşumu ,kıyı erozyonu | Prof. Dr. Coşkun ERÜZ Dr. Neira İSMAİL |
| 10:40-11:10 | Kızılırmak Deltası’nın Su Ekosistemi ve Biyolojik Çeşitliliği | Prof. Dr. Mehmet AYDIN |
| 11:00-11:30 | Kızılırmak Deltası’nın Yönetimi; Havza Su Yönetimi, su dengesi, iklim değişikliği perspektifinde suyun önemi. | Doç. Dr. Mustafa GÜLER (Alan Başkanı) |
| 11:30-11:50 | Kızılırmak Deltasında Geçerli Kanun ve Direktiflerin NATURA 2000 Bağlamında Değerlendirilmesi | Prof. Dr. Ertuğ DÜZGÜNEŞ |
| 11:50-13:30 | Öğle Yemeği | |
| 13:30-13:50 | Kızılırmak Delta Ekosistemlerinin Tedarik Hizmetleri | Prof. Dr. Hacer SAĞLAM |
| 13:50-14:10 | Kızılırmak Deltası'nda Düzenleyici Ekosistem Hizmetleri | Dr. Öğr. Üy. İlknur YILDIZ |
| 14:10-14:40 | Kızılırmak Deltasında Destekleyici Ekosistem Hizmetleri | Dr. Öğr. Üy. Ahmet ŞAHİN |
| 14:40-15:00 | Çay-Kahve | |
| 15:00-15:30 | Kızılırmak Deltası'nda Kültürel Ekosistem Hizmetleri | Prof. Dr. Coşkun ERÜZ |
| 15:30-16:00 | Katılımcı katkı ve yorumları , Günün değerlendirilmesi | Tüm Katılımcılar |
| 27 Eylül 2025 (Cumartesi) YAZ OKULU FORUMU (5.gün) | ||
| Çay/Kahve 10:00-13:00 | Kızılırmak Deltası; Sucul Biyoçeşitliliği ve Yabancı Türler, Yonetim, ekosistem Hizmetleri, | Proje Uzmanları, NATURA2000 uzmanları, yaz okuluna katılan paydaşlar |
| Paydaş sunumları | ||
| 13:00-14:00 | Öğle Yemeği | |
| 14:00-15:00 | Yaz okulu ve Alan Değerlendirilmesi-Panel | PANELİSTLER |
| 15:30-16:00 | Kapanış ve sertifika töreni | Gençler, paydaşlar ve proje uzmanları |
FACEBOOK YORUMLAR